Malta i Gozo - zwiedzanie, atrakcje, historia
Miesiąc miodowy w 5 dni
Atrakcje Malty i Gozo stały się celem naszej podróży poślubnej zupełnie przypadkowo. Był marzec, zastanawialiśmy się, jaki kierunek pozwoli nam połączyć realizację celu zwiedzenia kolejnej europejskiej stolicy i odpoczynku pod słonecznym niebem. Na szali był jeszcze Cypr – odpadł jednak tuż przed metą ze względu na niepewną sytuację polityczną w tamtym czasie. Początkowo chcieliśmy skorzystać z ofert biura podróży, ale nie dość, że były drogie, to jeszcze lokalizacje hoteli i ich opinie były delikatnie mówiąc średnie.
Nie pozostało nic innego, jak wziąć się za organizację samemu.
Malta i Gozo - Bilety i hotel
Nie mieliśmy zbyt dużo czasu na dopięcie wszystkiego. 2 bilety z Ryanair kupiliśmy na kilka dni przed wyjazdem w niezbyt atrakcyjnej cenie 1336 zł. Lecieliśmy z Krakowa, zostawiając samochód na jednym z parkingów, gdzie z dowozem za 6 dni zapłaciliśmy 70 zł.
Zaraz po przylocie spotkała nas niemiła niespodzianka. Hotel, w którym wykupiliśmy 5 noclegów zapewniał również transport z lotniska, tzn. miał zapewnić, bo ktoś zapomniał nas zapisać na tzw. shuttle bus – autobus dowożący do hotelu. Mina Pani, której zgłosiliśmy problem przypominała minę kota w butach ze Shrecka. Na szczęście, w całym tym zamieszaniu, znalazły się 2 wolne miejsca w innym autobusie.
Hotel znajduje się w miejscowości Bugibba. Minęła niemal godzina zanim dojechaliśmy w nocy z lotniska. Na szczęście, na miejscu zastały nas naprawdę dobre warunki, choć do widoku można by się przyczepić.
Za 5 noclegów ze śniadaniami w hotelu 4 gwiazdkowym zapłaciliśmy 268 euro. Wybraliśmy opcje z widokiem na morze.
Malta - zwiedzanie
Dwa słowa o Malcie. Obrazując jej wielkość, jest mniejsza powierzchniowo niż Kraków i żyje tam tylko ok. 0,5 mln ludzi. Archipelag składa się z wielu wysepek, jednak tylko 3 są głównie zamieszkałe – Malta, Gozo i Comino. My zwiedziliśmy pierwsze 2.
Cóż, zdawaliśmy sobie sprawę, że Monika ze względu na swój stan (5 miesiąc ciąży) nie może pokonywać maratonów, wybraliśmy więc inną opcją zwiedzania – szeroko tu reklamowane Sightseeing Tours oferujące trasy po południowej i północnej części wyspy oraz objazd Gozo. Jednodniowy bilet kosztuje 20 euro, ale my postanowiliśmy połączyć wszystkie 3 trasy i skorzystać z „tylko dla nas” przygotowanej super promocji 50 euro za całość, obejmującej również rejs po zatoce.
Autobusy Hop on Hop off kursują w miarę punktualnie, co ok. 30 minut, ale prawie niemożliwe jest odwiedzenie każdego punktu na trasie.
Warto poprosić osobę z biura sprzedaży biletów o wskazówkę w tej kwestii lub po prostu przeczytać ten wpis do końca 🙂
Z perspektywy czasu możemy powiedzieć, że nawet po zawężeniu ilości miejsc „must see” do kilku, będziemy odczuwać presję czasu, bo autobusy (w zależności od pory roku) nie kursują do nocy. Pozytywną stroną jest zainstalowany na pokładzie wielojęzyczny audioprzewodnik, do którego dostajemy jednorazowe słuchawki. Niestety z synchronizacją z widokiem na zewnątrz bywa różnie.
W opiniach nt. tego typu zwiedzania znajdziemy wiele negatywnych komentarzy. Na szczęście my, pewnie ze względu na niski sezon, nie doświadczyliśmy różnych historii, o których wspominali nasi poprzednicy.
Trasa niebieska – północna
Valletta
Pierwszym naszym przystankiem była stolica Malty – Valletta, często nazywana „Muzeum pod gołym niebem” i nie jest to określenie na wyrost. Rzeczywiście miasto naszpikowane jest zabytkami, opowiadającymi nam historię setek lat wstecz po czasy współczesne, akcentując wielokrotnie traumatyczny okres II wojny światowej.
Na pogodę również nie można tu narzekać. Valletta określana jest najbardziej nasłonecznionym miastem w Europie. Niestety jak się później okaże, chyba gdzieś po drodze nagrzeszyliśmy, bo dla nas aura była mniej łaskawa.
Po przyjeździe, wysiedliśmy niedaleko samego centrum przy Fontannie Trytona, tuż przed główną bramą miejską. Kiedy wychodziliśmy z górnego pokładu ja znowu zrobiłem ten sam numer z aparatem – źle przykręciłem go do etui, i gdy wstałem z siedzenia, nagle poczułem, że coś turla się po mojej nodze (w Czarnogórze nowy, ciepluteńki, kredytowany aparat spadł mi na kamienną posadzkę i… poległ).
Jeszcze nigdy tak szybko w autobusie nie biegłem, a tym bardziej nie nurkowałem pod czyimiś nogami 🙂 Na szczęście, tym razem pacjent przeżył, ale spojrzenie Moniki niezapomniane.
Zaraz za bramą znajdziemy tutejszą ul. Piotrkowską, czyli najpopularniejszą ulicę miasta Triq Ir-Repubblika. Ledwo weszliśmy, a zaraz padło magiczne: „Magnes”. To tak jakbym ja cały czas mówił o jedzonku. Nieważne otoczenie, nieważne widoki i zabytki, magnes musi być!
Idąc główną ulicą natrafiamy na Pałac Wielkich Mistrzów, gdzie dziś mieści się Urząd Prezydenta Malty.
Historia tego miejsca wiąże się z obecnością na wyspie Zakonu Rycerzy Maltańskich. W 1565 roku, podczas Wielkiego Oblężenia, obrońcy wyspy odparli atak Imperium Osmańskiego. Po tych wydarzeniach Wielki Mistrz Zakonu – Jean de la Valette rozpoczął rozbudowę miasta, i jak nie trudno się domyślić od jego nazwiska wzięła się nazwa stolicy tego małego państwa.
Co prawda nie zwiedzaliśmy długo, ale przecież jesteśmy na wakacjach i przemęczanie się nie jest wskazane. Znaleźliśmy sobie piękny skwerek, przy Bibliotece Narodowej.
Zwiedzając Vallettę grzechem byłoby nie wejść w zakamarki, wąskie uliczki i małe wewnętrzne dziedzińce, które robią ogromne wrażenie.
Temperatura oscylowała w granicach 18 stopni i była idealna na zwiedzanie (tak nam się przynajmniej wydawało). Schodząc z głównego traktu trafiliśmy do Dolnych i Górnych Ogrodów Barrakka, skąd rozpościerał się piękny widok na port.
Mdina – Ciche Miasto
Kolejnym miejscem była Mdina, niegdyś stolica Malty. Miasteczko położone jest na wzgórzu, otoczone wysokimi murami, a na jego terenie na stałe żyje dziś ok. 300 osób.
Wchodzimy przez barokową bramę główną, a potem zwiedzamy liczne wąskie uliczki, nie mając raczej obawy o nadjeżdżające samochody. Na terenie miasta obowiązuje zakaz ruchu, z wyłączeniem pojazdów uprzywilejowanych oraz należących do mieszkańców. Co innego zaprzęgiem lub dorożką.
Określenie Ciche Miasto wiąże się z zakazem poruszania się po nim pojazdami zmechanizowanymi. I choć nasz słuch odpocznie tu od warkotu silników, a płuca odetchną świeżym powietrzem, to z pewnością nie ustrzeżemy się gwaru turystów, rozlanych po licznych, wąskich uliczkach i urokliwych restauracjach.
Krajobraz miasta, otoczonego murami, z gęsto ulokowanymi budynkami z piaskowca tworzy ciekawą atmosferę odizolowania od reszty świata. W końcu głównym zamierzeniem budowniczych było przede wszystkim zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom. Z resztą, nazwa miasta – Mdina (z arabskiego madinah) oznacza właśnie murowane miasto.
Będąc w Mdinie, warto również odwiedzić Katedrę św. Pawła, której patron przebywał w mieście ok. 60 roku ne. Nam nie udało się wejść do środka ze względu na właśnie odbywający się ślub.
Na pamiątkę pobytu w dawnej stolicy Malty wstąpiliśmy jeszcze do popularnej tutaj pracowni szkła, w której kupiliśmy, a jakże – magnes i grafikę.
Pierwszy dzień za nami. Na wieczór poszliśmy jeszcze do centrum Bugibby, żeby wspólnie uczcić rozpoczęcie naszego miesiąca miodowego – ja, pijąc tutejsze piwo CISK, a Monika aplikując sobie smoothie. Po całym dniu zwiedzania zauważyliśmy jednak jeden nieprzewidziany efekt – delikatnie zarumienione nosy (w moim przypadku również czubek głowy… ). Niby nic, ale…
Gozo – co zwiedzić?
Trasa zielona
Drugi dzień zaplanowaliśmy na wyjazd na Gozo – drugą, co do wielkości wyspę Archipelagu. Do portu mieliśmy spory kawałek, więc żeby nie tracić dnia wyjechaliśmy przed 8.00. W porcie, po zakupieniu biletu (4,65 euro) wsiedliśmy na prom i 30 minut później dobiliśmy do brzegów Gozo.
Autobusy Hop on Hop off znajdują się na parkingu, niemal przy samym wyjściu z portu. Jeśli jesteście zainteresowani takim rodzajem zwiedzania, to sztuką byłoby ich nie zauważyć.
Gozo, choć kilkukrotnie mniejsze niż Malta, oferuje całą gamę niezapomnianych wrażeń. Znajdziemy tu i starożytne zabytki, przepiękne krajobrazy, spokój, niesamowite rzeźby skalne i w końcu bardzo przyjaznych ludzi, którzy chętnie doradzają, opowiadają i co ważne, bez problemu posługują się językiem angielskim.
Świątynie Ġgantija
Victoria
Może i byliśmy po ślubie, ale to wcale nie znaczy, że we wszystkim się zgadzamy. I tak początek zwiedzania miasta miał charakter w pełni indywidualny.
Victoria, której nazwa pierwotnie brzmiała Rabat (z arab. przedmieścia) jest dzisiejszą stolicą Gozo. Co ciekawe, nową nazwę miasto otrzymało z okazji 60 jubileuszu panowania Królowej Wiktorii, na wniosek biskupa wyspy.
Mając na uwadze rozkład jazdy i szybko uciekający czas, prosto z przystanku poszliśmy do Cytadeli.
W dolnej części warowni, w piwnicach zaaranżowano wystawę opowiadającą o losach Gozo i historii zamku. W ramach biletu (3 euro) obejrzymy również kilkuminutowy trójwymiarowy film, który rzeczywiście robi wrażenie, choć osobom z klaustrofobią lub padaczką stanowczo odradzamy wzięcie udziału w tym seansie – nie każdy będzie się tam czuł komfortowo.
Wspominałem, że dużą część zwiedzania odbyliśmy osobno, ale kiedy przychodziło do robienia zdjęć, to nasze drogi nagle się schodziły 😉 Było ok. 20 stopni, pogoda dopisywała, jednak wciąż nie zdawaliśmy sobie sprawy, że jest to złudne odczucie. Na murach zamku spędziliśmy kolejne 20 minut, a przy zejściu zrobiliśmy sobie zdjęcie z Janem Pawłem II, którego pomnik stoi przed Katedrą Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.
Wizytę w Victorii zakończyliśmy na placu it-Tokk, na którym przy aromatycznej kawce i popularnym aperolu toczy się życie miasteczka.
Dwejra – Lazurowe okno
Kto nie widział lazurowego okna ten… już go nie zobaczy, bo tej skalnej, naturalnej rzeźby niestety już nie ma. Czy turyści odwrócili się od tego miejsca? Ależ skąd. Każdy chce zrobić sobie zdjęcie przy pozostałościach jednej z największych atrakcji turystycznych wyspy. My także 😉
I rzeczywiście, ludzi spotkaliśmy tu bardzo wielu, podobnie jak straganów z pamiątkami i lodami. Chciałem zostać bohaterem mojej małżonki i kupić dla nas porcję owocowych, zimnych, pysznych lodów, ale gdy po 10 minutach przede mną wciąż stało 15 osób zrezygnowałem. Niestety.
Bardzo ciekawe ukształtowanie terenu, najeżone skalnymi rzeźbami przyciąga szerokie grono amatorów nurkowania rekreacyjnego.
Skalny most, od chwili zawalenia się w marcu 2017 r. wygląda tak:
Xlendi
To malownicze miasteczko, znajdujące się bezpośrednio nad zatoką, przy wapiennych klifach, gdzie na każdym kroku znajdziemy liczne kawiarenki i restauracje znalazło się na naszej krótkiej liście miejsc, które chcieliśmy na Gozo zobaczyć.
Co prawda, korzystając z obranej formy objazdu wyspy, czas zwiedzania wybranych punktów nie jest zbyt długi, to jednak nie przeszkodziło nam w niemal godzinnym chill oucie nad zatoką, przy filiżance dobrej kawy.
No, ale znowu poczuliśmy ten głód drążący, świdrujący nie dający o sobie zapomnieć. Tak, to słodkie. 🙂 I podobnie jak przy lazurowym oknie, znowu nie udało mi się kupić lodów, bo kolejka była 2 razy dłuższa.
Był to już nasz finalny przystanek na wyspie. Ostatni bus w tym dniu zabrał nas na ostatni rejs.
Planując wyprawę na Maltę, grzechem byłoby nie zwiedzić Gozo – jej innego klimatu, wszechobecnego spokoju, szerokiej oferty ciekawych miejsc i kawału historii. Jeśli więc tylko macie do dyspozycji kilka dodatkowych dni, nie zastanawiajcie się.
Trasa czerwona – południowa
Marsaxlokk
Wioska rybacka, położona w południowo – wschodniej części wyspy, znana jest głównie z pięknych, kolorowych łodzi zwanych Luzzu i Kajjik oraz niedzielnego targu rybnego.
Wiało, dmuchało i lało, więc o ile kawkę wypiliśmy jeszcze na przystani, tak już obiad zjedliśmy w środku restauracji. Czekałem na niego, bo głód zalewał mi oczy, a w takich sytuacjach zamiast podziwiać widoki, myślę już tylko o jednym.
I tak po przeanalizowaniu menu zamówiliśmy sobie w cenie 11 euro tamtejszy red fish (karmazyn atlantycki), wcześniej jeszcze zajadając się przystawkami. Na szczęście Monika nie była w stanie zjeść wszystkiego – z radością jej pomogłem.
Później poszliśmy jeszcze na wspomniany targ. Z naszych podróży zawsze coś przywozimy – tym razem, były to małe słoiczki miodu i maltańska sól.
Robiąc sobie pamiątkowe zdjęcia z kolorowymi łodziami naszą uwagę przykuły oczy znajdujące się na ich kadłubie. To tzw. Oczy Boga Ozyrysa, których zadaniem jest odstraszać złe duchy i chronić łódź przed zatopieniem. Ciekawy przesąd w chrześcijańskim przecież kraju 😉
W opracowaniach na temat Marsaxlokk doszukałem się jeszcze jednej ciekawostki. Otóż w grudniu 1989 r. nieopodal wioski, na łodzi Maxim Gorki spotkali się Prezydenci USA i ZSRR – George Bush i Michaił Gorbaczow i tu właśnie ogłoszono symboliczne zakończenie Zimnej Wojny.
Malta skrywa naprawdę wiele różnych tajemnic.
Marsaxlokk z pewnością możemy zaliczyć do obowiązkowych punktów na Malcie. Pomimo nie najlepszej pogody, malowniczy klimat tego miejsca bardzo przypadł nam do gustu
Hypogeum
Podstawowy bilet wstępu kosztował 5 euro od osoby i obejmował seans filmowy oraz krótką wizytę w podziemiach.
Według różnych źródeł miejsce to pełniło niegdyś funkcje sanktuariom, a potem nekropolii. Wizyta w miejscu liczącym kilka tysięcy lat może być interesująca, jednak na nas nie zrobiła wrażenia.
Malta i Gozo - rejs po zatoce
Kolejny dzień rozpoczęliśmy od wizyty w Sliemie, mieście największych centr handlowych, z którego wyruszyliśmy w rejs po Wielkim Porcie, porcie Marsamxett oraz 3 miastach: Senglea, Cospicua i Vittoriosie. Wycieczkę mieliśmy w pakiecie zakupionym na początku wakacji (standardowo kosztuje 16 euro) i trwała ok. 90 minut.
Pogoda nas nie rozpieszczała, momentami dość mocno bujało i sądząc po twarzach niektórych pasażerów nie każdemu się podobało.
Ktoś zgadnie ilu mieszkańców kwateruje ten kolos?
To małe miasto na wodzie, zamieszkuje tymczasowo 4 000 pasażerów…
Trzeba przyznać, że rejs przy niekończących się opowieściach kapitana, którego trudno było zrozumieć, zleciał nam bardzo szybko i myślę, że warto zobaczyć Vallettę również od strony wody.
W Sliemie zjedliśmy obiad i tradycyjnie już spędziliśmy chwilę nad wodą. Ja delektowałem się piwem, a moja małżonka popularnym na Malcie Kinnie – bezalkoholowym napojem o słodko – gorzkim smaku.
Później pojechaliśmy do naszej miejscowości „sypialnej” komunikacją miejską. Jak się okazało, wraz z nami jechała pewnie połowa Maltańczyków. Trochę się obawiałem o Monikę, jazda w takim tłoku do najprzyjemniejszych nie należała, ale o dziwo po wyjściu wyglądała lepiej ode mnie.
Bugibba
Raj dla imprezowiczów. Bugibba to typowa wypoczynkowa miejscowość oddalona o 15 km od Valletty, pełna pubów, klubów i restauracji. Mówiąc o wypoczynku nie mam tu jednak na myśli szerokich plaż, ponieważ zwyczajnie ich tu nie znajdziemy. Na brzegach rozbijemy się raczej o lite skały, które także mają swój urok, tworząc świetne miejsca do nurkowania.
Malta i Gozo - przed metą
Ostatnie chwile przez wylotem postanowiliśmy spędzić ponownie w Vallettcie.
Miasto obfituje w zabytki z różnego okresu historii i grzechem jest ich nie zobaczyć, a jeden dzień na zwiedzanie, to w tym przypadku zdecydowanie za mało.
Nie byłbym sobą, gdybym nie zaciągnął Moniki do Muzeum. Wizytę w mieście rozpoczęliśmy więc od zwiedzania The War Museum w forcie St. Elmo – wstęp 10 euro.
Nie mogło tu zabraknąć wzmianek o zakonie Rycerzy Maltańskich, o Wielkim Oblężeniu Wyspy z 1565 roku, o czasach Napoleona i szczególnie ważnym, bo pamiętanym ciągle przez wielu mieszkańców wyspy okresie II wojny światowej. Malta, w latach 1940 – 42, ze względu na swoje dogodne położenie na Morzu Śródziemnym była jednym z najczęściej bombardowanych terenów.
Opór mieszkańców oraz szerokie zaangażowanie aliantów w obronie Malty spowodowało porażkę Niemiec i Włochów w tym rejonie świata i w efekcie odcięcie dróg zaopatrzeniowych do Afryki.
Co ciekawe, siły powietrzne obrońców wynosiły… 3 samoloty, a nazwano je: Wiara, Nadzieja i Miłosierdzie.
Jeśli lubicie dowiadywać się czegoś więcej na temat odwiedzanych miejsc, dysponujecie czasem, budżetem i nie macie stereotypowej opinii o Muzeum, jako miejscu, gdzie nic się nie dzieje, to The War Museum Was nie rozczaruje.
Po 5 dniach nasz „miesiąc miodowy” dobiegł końca. Po powrocie mieliśmy jeszcze 2 dni na aklimatyzację, a ja pierwszego dnia w pracy zaserwowałem moim współpracownikom 85 kawałków kołacza z serem (popularny na Śląsku). Nikt nie wiedział, że mój stan cywilny właśnie uległ zmianie…
A co jeszcze warto wiedzieć przed wizytą na Malcie, o czym należy pamiętać i czego nie zapomnieć opisujemy w innym wpisie, o tu 🙂
