Góra Ślęża - parking, najpopularniejszy szlak z Przełęczy Tąpadła
Program naszego tygodniowego dolnośląskiego wyjazdu nie był naszpikowany wieloma atrakcjami, za to miał kilka głównych filarów. Wśród nich były elementy Korony Gór Polski – Waligóra i opisywana tu Góra Ślęża. Parking dla czarodziejskiego, włoskiego wehikułu znaleźliśmy na Przełęczy Tąpadła (384 m n.p.m.). Tym razem nie szliśmy we dwoje, a z małym, wtedy jeszcze 3 letnim towarzyszem. Trasa, którą wybraliśmy sprzyja wędrówce z dziećmi, więc i Paweł po przejściu 7 km był z siebie bardzo dumny (a my z niego jeszcze bardziej). Żółty szlak na Górę Ślęża z parkingu na Przełęczy Tąpadła to najpopularniejsza trasa na szczyt Masywu Ślęży.
Masyw Ślęży - Śląski Olimp
Góra Ślęża wyrastająca 500 m ponad otaczające je równiny jest niczym latarnia na morzu dla samochodów autostrady A4 z Katowic do Wrocławia. Szczyt Masywu mierzy 718 m n.p.m. i jest najwyższym wzniesieniem Przedgórza Sudeckiego. Śląski Olimp należy do grona 28 członków Korony Gór Polski.
Nazwa góry najprawdopodobniej wzięła się od starosłowiańskiego słowa ślęg, oznaczającego tereny podmokłe, wilgotne, bagniste. Przez swoją wybitność ponad okolicą Ślęża charakteryzuje się takim właśnie klimatem. Możliwe także, że ślęg był praprzodkiem nazwy rzeki Ślęża, plemienia Ślężanie, a nawet historycznej krainy Śląsk.
Góra Ślęża parking
Wybór szlaku nie zabrał nam wiele czasu, podobnie jak namierzenie linii startu 🙂 Idąc na Ślężę, parking znajdziecie na Przełęczy Tąpadła w Sobótce. Nie jest darmowy, chyba że przyjedziecie wieczorową porą. Więcej o najpopularniejszych szlakach Korony Gór Polski oraz o miejscach na pozostawienie swojego pojazdu znajdziecie w innym naszym wpisie: https://zciastemwplecaku.pl/korona-gor-polski-parkingi/
Żółty szlak na Górę Ślęża z parkingu na Przełęczy Tąpadła
Ślęża z parkingu na Przełęczy Tąpadła to przyjemny i niewymagający spacer. Wkraczając w utworzony w roku 1954 Rezerwat Przyrody (obecnie liczy ponad 160 ha), do dyspozycji mamy kilka dróg na szczyt. My mieliśmy jasno wytyczony plan, uwzględniający możliwości małego dziecka. Kiedy byliśmy tam pierwszy raz nocą w 2017 r. Pawełka nie było jeszcze na pokładzie, otoczenie wyglądało zgoła inaczej, a nasze wrażenia i wspomnienia spowite głęboką ciemnością, pozostają zamazane. Warto było więc rzucić na nie trochę światła.
Żółty szlak na Górę Ślęża z parkingu na Przełęczy Tąpadła to najłatwiejsza droga na szczyt. Na trasie towarzyszyć Wam będzie szereg tablic informacyjnych, w ramach wytyczonej ścieżki dydaktycznej. Na drzewach można dostrzec kolejne stacje Drogi Krzyżowej istniejącej od lat 70/80 ubiegłego stulecia. Organizuje się tu także Ekstremalne Drogi Krzyżowe, w różnych wariantach liczących kilkadziesiąt kilometrów! Na szerokiej ścieżce, przystosowanej również dla pojazdów dowożących na górę zaopatrzenie, zorganizowano dodatkowo miejsca na chwilę odpoczynku. Jeśli oczekujecie fajerwerków w postaci pięknych widoków, to tu ich nie znajdziecie. Co innego na górze.
Wieża widokowa na Ślęży
Wieża widokowa na Ślęży, mierząca 12 metrów wysokości, pochodzi najprawdopodobniej z początku XX wieku. W roku 2014, ze względu na pogarszający się stan techniczny, zamknięto ją dla ruchu turystycznego. 2 lata później, konstrukcja, z m.in. nowymi barierkami, instalacją odgromową oraz specjalną warstwą antykorozyjną ponownie została udostępniona miłośnikom górskich wędrówek. Jeśli tylko aura pozwoli, dostrzeżecie stąd Wrocław, Karkonosze, Góry Opawskie a nawet Masyw Śnieżnika. Wejście na wieżę na Ślęży jest bezpłatne.
Wieża telewizyjna i Krzyż milenijny
Wśród innych tego typu obiektów w Polsce wieża telewizyjna na Ślęży jest obiektem wybitnym. To oczywiście za sprawą swojego położenia oraz siły sygnału. Pokrywa niemal całe województwo dolnośląskie. Właściwa nazwa to Radiowo-Telewizyjne Centrum Nadawcze Ślęża, wybudowane tu w roku 1972 (na tablicy znaleźliśmy informację o budowie pierwszego masztu i telestacji już z końcem lat ’50). Mierzy 136 metrów. Jest niewątpliwie nieodłącznym i bardzo charakterystycznym elementem góry, widocznym z wielu kilometrów.
W roku 2000 na szczycie Ślęży postawiono krzyż upamiętniający 1000 lecie Biskupstwa Wrocławskiego. Był to dar dolnośląskich leśników, na którym zamieszczono napis: Z TYM ZNAKIEM ZWYCIĘŻYSZ.
Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny na Ślęży
Pierwotny kościół stał tu już w wieku XII, gdy komes Piotr Włostowic (także Włast lub Włost) sprowadził na Ślężę zakon augustianów i ufundował im świątynię. Co prawda swoją główną siedzibę przenieśli później do wsi Górka, ale podarowanymi terenami zarządzali jeszcze przez kilka następnych stuleci. W XIV wieku ks. świdnicki Bolesław II silnie fortyfikując swoje tereny na Śląsku postawił na Ślęży zamek, którego fundamenty można zobaczyć w podziemiach i posadce obecnego kościoła.
Wspomniana warownia upadła ostatecznie w roku 1471, po tym jak przeciwko okupującym ją rycerzom rabusiom, wyprawiły się wojska Wrocławia i Świdnicy skutecznie czyszcząc teren.
W drugiej połowie XVI w. augustianie zbudowali na Ślęży drewnianą kaplicę. W 1702 r. opat wrocławski wzniósł w jej miejsce murowany kościół z okazałymi kamiennymi schodami. Przetrwał do 1834 r., kiedy to po uderzeniu pioruna został strawiony przez pożar. Dzisiejszy wizerunek, kościół otrzymał po odbudowie z roku 1852.
Budynek przetrzymał XX wieczne zawirowania i chyba najbardziej zaszkodziły mu… niedokończone prace archeologiczne, po których we wnętrzu pozostała ogromna dziura. Na szczęście ludzie dobrej woli zadbali o dalsze losy kościoła, poddając go szeroko zakrojonym pracom renowacyjnym. W roku 2016 miały tu miejsce obchody 1050 lecia chrztu Polski m.in. z udziałem Prezydenta RP.
Dom Turysty PTTK na Górze Ślęża im. Romana Zmorskiego
Pierwsze drewniane zabudowania powstały tu w roku 1837. Z czasem, ze względu na szybko rosnącą popularność tych terenów rozbudowano je o kolejne obiekty. W roku 1908 oficjalnie otwarto nowe murowane schronisko, działające z ramienia niemieckiego Ślężańskiego Towarzystwa Górskiego. Obiekt przetrwał II wojną światową, a po jej zakończeniu, został przejęty przez Państwo Polskie. Zarządzało nim PTTK Wrocław. Z czasem zdecydowano się na wyburzenie starej, drewnianej części, stawiając na modernizacją murowanych zabudowań.
Dom Turysty znajdujący się na wysokości 718 m n.p.m. nie ma statusu schroniska i nie podlega ich regulaminom. Ma swoją odrębną działalność, obecnie bardzo utrudnioną przez permanentny brak wody. Z tego powodu usługi noclegowe niestety nie są dostępne. Od lat 60′ XX w. ówczesnemu schronisku nadano imię Romana Zmorskiego – poety, przedstawiciela epoki romantyzmy, który odwiedził Ślężę w roku 1848 pozostawiając wpis w księdze pamiątkowej. Jego imię widnieje na tabliczce do dzisiaj. W środku znajduje się sklepik oraz dowód obecności na górze, czyli pieczątka. Warto także zajrzeć do Sali Rycerskiej, tzw. Pustelni Ślężańskiej, pięknie zdobionego wnętrza, w którym niegdyś spotykali się członkowie Towarzystwa.
Ślęża - opowieści
Góra skrywa w sobie wiele tajemnic. Większość z nich ma oczywiście charakter mityczny, ale czy wszystkie? Warto choć krótko wspomnieć o historii tego miejsca, a trzeba przyznać jest co opowiadać. Początek osadnictwa miał miejsce już w VII – VIII wieku p.n.e. Szczególnie ważnym obszarem wierzeniowym było bóstwo słońca. Pozostałościami po kulcie solarnym są starożytne rzeźby i wały widoczne na szczycie Ślęży oraz niedalekich sąsiadkach – Raduni i Wieżycy. Siła natury stanowiła dla ówczesnych ludzi źródło podziwu, ale i strachu (przez wieki niewiele się zmieniło prawda?). Nie tylko słońce było obiektem westchnień i głębokich wierzeń. Nadprzyrodzonych mocy upatrywano w gwiazdach, księżycu, wodzie czy też wietrze. O sztuce naszych przodków będzie jeszcze okazja wspomnieć.
A Sobótka? Wieś przylegająca do Śląskiego Olimpu także ma ciekawy rodowód i również wiąże się z pogańskim życiem na Ślęży. W przypadającą w dniu przesilenia letniego tzw. Noc Kupały, palono ogniska zwane Sobótkami. Święto miało charakter radosny, obchodzono je w najdłuższy dzień roku w czerwcu. Do dziś nazywa się je właśnie Sobótką.
Legenda o aniołach i demonach
A jak to było z Przełęczą Tąpadła? Lokalna wieść niesie, że powstała po bitwie Aniołów z Diabłami. Ponoć w centrum Góry Ślęża znajdowało się kiedyś wejście do piekła. Powyłaziły z niej czorty diabelskie, a chcąc pooglądać sobie okolicę stanęły na Raduni. Dziś trudno opisać, jakaż piekielna złość ogarnęła poczwary, gdy na niedalekiej górce zwanej Gozdnica dostrzegły wielkie anielskie zastępy.
Walka trwała nieprzerwanie niemal przez cały dzień. Głazy, kamienie, drzewa – wszystkim się obrzucali nie szczędząc nawet dorodnych borowików. W końcu jednak nawet oni się zmęczyli, a ze skalnej amunicji usypała się spora kopa, która przypadkiem zablokowała wejście do piekła. Oj się Lucek zdenerwował. Widząc co się dzieje, swoim czarcim kopytem strzelił w Radunię aż ziemia zaczęła się osuwać. Tak powstała Przełęcz Tąpadła.
Na koniec diabelski Pan cisnął jeszcze piorunami w Ślężę, ale i to nic nie dało. Nie był w formie – tego nie dało się ukryć. Gdy więc dziś walą tam błyskawice każdy w okolicy wie, że Lucek dalej próbuje…
<interpretacja własna> 🙂
Opowieść o świni
Przygotowując ten wpis natrafiliśmy na ciekawą legendę nt. rzeźby ślężańskiego misia. Otóż główną rolę w niej gra nie miś a dzika świnia. Rzecz działa się podczas polowania. Książę Bolesław wraz ze wspomnianym już Piotrem Włostem zostali zaatakowani przez zranionego dzika. Włost uratował księcia, który w wyniku odniesionych ran, miał zostać później nazwany Krzywoustym. Na pamiątkę tego wydarzenia w skale wykuto posąg dzikiej świni. No cóż, okres historyczny delikatnie się w tym przypadku nie spina (o jakieś 1700 lat), ale przecież nie będziemy się czepiać legend i ludowych opowieści.
Kultowe rzeźby
Na zboczach Ślęży znaleziono liczne, podobnie oznaczone rzeźby symbolizujące dawne wierzenia. Natknięto się także na kamienne kręgi, które niegdyś wydzielały miejsca sprawowania kultu. Do dziś widoczne są na Ślęży, Raduni oraz Wieżycy.
Miś ślężański
Najsłynniejsza rzeźba na Ślęży (widoczna powyżej) przedstawia niedźwiedzia lub dzika. Powstała najprawdopodobniej w przedziale 700 – 400 p.n.e., choć część źródeł przesuwa tę datę o 200 lat bliżej Chrystusa. Wykonanie ich przypisuje się kulturze łużyckiej, która często stawiała bóstwom granitowe posągi. W XIX w., w okolicach Strzegomian przypadkiem znalazł ją przysypaną ziemią i kamieniami leśniczy, spacerujący po zboczach góry. Rzeźba została ustawiona na szczycie Ślęży w roku 1903. Kilkukrotnie ją przenoszono. Obecnie stoi sobie spokojnie pod okazałym jaworem, niedaleko kościoła.
Co ciekawe, miś przez pewien czas był symbolem Dolnego Śląska, jednak inni, bardziej popularni rywale szybko pozbawili go tego miana. Na brzuchu niedźwiedzia wyryto znak X, ale najprawdopodobniej został on zrobiony nie w chwili tworzenia posągu a znacznie później. Niektóre źródła mówią o nim, jako o znaku granicznym z XIII wieku, wskazującym podział pomiędzy klasztorem NMP we Wrocławiu a ks. Henrykiem Brodatym.
Wybrane szlaki na Ślężę
Opisywany, najpopularniejszy szlak na Górę Ślęża z parkingu na Przełęczy Tąpadła, to tylko jedna z wielu możliwości wejścia na szczyt Masywu. Przez Przełęcz przechodzą również inne szlaki:
- niebieski – przez Skalną i Kazalnicę (skałę, nie dwutysięcznik 🙂 – Ślęża – 5 km, ok. 2 godz.
- czarny i czerwony – Rozdroże Holtei’a – Góra Ślęża – 3,5 km, 1,5 godz.
Można także z drugiej strony, z kierunku Sobótki:
- szlak czerwony (parking przy ul. Armii Krajowej) – przez Rozdroże pod Kamiennym Krzyżem – Ślęża – 4,5 km, 2 godz.
- trasa żółta z Domu Turysty Pod Wieżycą – przez Przełęcz Dębową – Góra Ślęża – 4 km, ok. 2 godz.
Podsumowanie
Jak wspominaliśmy, żółty szlak nie jest wymagający – dobry nawet dla tych, którzy z wysiłkiem oglądają sport w TV. Nasz mały towarzysz na dystansie 7 km ani razu nie zapytał: daleko jeszcze? Życzył sobie jedynie niezliczoną ilość zdjęć przy niemal każdym kamieniu…
Jeśli należycie do klubu Korony Gór Polski, proponujemy rozważyć połączenie Ślęży z innymi szczytami, ale to już kwestia ilości wolnego czasu, energii i przede wszystkim chęci. Mapkę KGP zamieściliśmy tu: https://zciastemwplecaku.pl/korona-gor-polski/
Góra Ślęża z parkingu na Przełęczy Tąpadła
Zachęcamy do oceny i komentowania naszego artykułu.
To nieoceniona pomoc w tworzeniu nowych treści. 🙂