Mierzeja Kurońska - atrakcje, zwiedzanie, historia
Mierzeja Kurońska to pełny atrakcji, 98 kilometrowy półwysep, leżący na terytorium Litwy i Federacji Rosyjskiej, w południowo – wschodniej części Bałtyku.
Podczas naszego wyjazdu TourdeLithuania2021 zwiedziliśmy z dzieckiem część litewską, poświęcając na to 1 dzień. Ilość ciekawych miejsc i bogata oferta turystyczna skłania do pozostania tam znacznie dłużej, choć musimy przyznać, że ze względu na popularność tych rejonów, ceny stały się mniej przystępne.
Mierzeja Kurońska (lit. Kuršių nerija) - łyk historii
Nazwa półwyspu wywodzi się od plemienia Kurów, zamieszkujących obszar mierzei w czasach średniowiecznych. Według legendy, została stworzona przez piękną olbrzymkę Nerignę, aby chronić mieszkańców przed gniewem Boga Mórz.
Już 1000 lat temu, w wieku X i XI, tutejsze ziemie zasiedlone były przez Wikingów. Późniejsze czasy, to okres panowania Krzyżaków i Rycerzy Zakonu Kawalerów Mieczowych, a następnie napływ społeczności rybackiej. Do dzisiaj te historyczne korzenie są silnie odczuwalne na Mierzei Kurońskiej.
W okresie wojny siedmioletniej (1756–1763) doszło do zmiany naturalnego środowiska tego obszaru. Rosjanie, potrzebując materiału do budowy łodzi i statków, wykarczowali drzewa, a bez naturalnej bariery, ochraniającej ludność przed wiatrem i piaskiem, codzienna egzystencja stała się bardzo trudna. Szacuje się, że niezalesiona powierzchnia stanowiła wtedy aż 90% całego terenu.
W wieku XIX zrodziła się idea przywrócenia mierzei jej naturalnego charakteru środowiskowego. Za pomysłodawców uznaje się Georga i Gottliba Kuwertów, a zapoczątkowany przez nich proces rekultywacji trwał jeszcze w wieku XX.
II wojna światowa zmieniła światowy ład polityczny i demograficzny, co w przypadku Mierzei Kurońskiej, oznaczało wysiedlenia ludności niemieckiej.
Dzięki postępującym zmianom wizerunkowym i środowiskowym, półwysep zaczął przyciągać coraz szersze grona turystów. Wśród nich były również znane postacie świata kultury i sztuki, jak na przykład noblista Tomasz Mann czy malarz ekspresjonista Max Pechstein.
W roku 1991 na obszarze półwyspu ustanowiono Park Narodowy, a 9 lat później, cała mierzeja (wraz z częścią rosyjską) została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Jak dojechać na Mierzeję Kurońską?
To niestety jeszcze nie koniec wydatków. Za wjazd do Parku Narodowego (lit. Kuršių nerijos nacionalinis parkas) trzeba dodatkowo zapłacić i nie są to drobne. Za osobówkę w wysokim sezonie zapłaciliśmy… 30 euro (poza sezonem 5 euro).
Na półwysep dostaniecie się również z części rosyjskiej (Okręg Kaliningradzki), jednak ta opcja nie została przez nas sprawdzona.
Mierzeja Kurońska - atrakcje i zwiedzanie
Przed wyjazdem do naszych północnych sąsiadów, przygotowaliśmy sobie listę miejsc, które można, warto i wręcz trzeba odwiedzić. Mierzeja Kurońska była w pierwszej trójce, i po spędzeniu tam jednego, pełnego dnia żałujemy, że nie zostaliśmy dłużej. Oprócz atrakcji stworzonych ręką człowieka, półwysep oferuje własne show w postaci, ciekawych okazów świata fauny i flory, różnorodnego ukształtowania terenu oraz przepięknych rzeźb natury.
No, ale do rzeczy: oto nasza propozycja zwiedzania:
Smiltynė
Nerynga (Neringa)
Miasto złożone z 4 osad rybackich: Juodkrantė, Preili, Pervalki i Nidy, rozciągniętych niemal na całej litewskiej części mierzei. Nazwa wywodzi się z bałtyjskiego języka Prusów i oznacza skok do wody. Wioski zostały połączone w jeden organizm w roku 1961, oddzielone są od siebie lasem iglastym, a związane jedną główną drogą prowadzącą aż do granicy.
Juodkrantė
Dziś, znane głównie z miejscowej atrakcji, czyli Wzgórza Czarownic (Raganų kalnas), którą z duszą na ramieniu zdobyliśmy 🙂 . Nawet Paweł, mający wtedy niecałe 2 lata dzielnie pokonywał kolejne wzniesienia, nie oglądając się specjalnie na przydrożne rzeźby, przedstawiające stwory z litewskich baśni i legend. Wejście na Wzgórze jest darmowe, a spacer zajmie Wam ok. godziny.
Przed wiekami, oprócz swojego tradycyjnego zajęcia – rybołówstwa, mieszkańcy wydobywali w tym rejonie bursztyn, stanowiący dla nich dodatkowy zarobek. Okoliczni straganiarze nie pozwolą Wam przejść obok tego faktu obojętnie. W osadzie jest jeszcze historyczny cmentarz Kurów i niewielki kościółek. My spędziliśmy kilka chwil na tutejszej promenadzie, przechadzając się wzdłuż nabrzeża, a potem pojechaliśmy do głównego celu naszej wycieczki – Nidy.
Pervalka i Preila
Pervalka (Pervelk) to najmniejsza osada, ze społecznością liczącą ledwie ok. 40 mieszkańców. Preila (Preil) ma do zaoferowania więcej – znajduje się tu najwyższa na półwyspie wydma zwana Vecekrūgas (stara karczma) o wysokości dochodzącej do 67 m.
Rezerwat przyrody Nagliai
W drodze powrotnej z Nidy, niedaleko osady Juodkrantė, natknęliśmy się na Ścisły Rezerwat Przyrody Nagliai. (lit. Naglių Gamtinis Rezervatas). Wytyczono tam ścieżkę edukacyjną, wiodącą przez tzw. Martwe Wydmy. Rezerwat ma powierzchnię 1680 ha i ciągnie się od Juodkrantė aż do Pervalki. To miejsce ma swoją smutną historię. Pomiędzy wiekami XVII i XIX przynajmniej 14 wiosek zostału tu zasypanych przez piasek. Wędrujące wydmy przemieszczały się od 0,5 m do 15 m rocznie. Po długich zmaganiach z naturą, ostatni mieszkańcy opuścili Nagliai, przenosząc się do Nidy, Pervalki i Preili. Zobaczymy tam piękne rzeźby natury, sporo piasku i prastary las, odsłaniany przez hulający zewsząd wiatr. Nam udało się dodatkowo trafić na zachód słońca. Rezerwat przyrody Nagliai, to jedna z najciekawszych atrakcji Mierzei Kurońskiej.
Nida (Nidden)
Najpopularniejsza miejscowość na Mierzei Kurońskiej i jej główna atrakcja, corocznie odwiedzanie przez rzesze turystów, których liczba dochodzi nawet do 300 tysięcy. Jednak poza sezonem, ruch powoli zamiera, a cały półwysep zapady w głęboki, zimowy sen. Nida jest centralnym punktem administracyjnym Neryngi, zamieszkiwanym przez ok. 2500 stałych mieszkańców. Najliczniejszą nacją odwiedzającą te rejony są bezapelacyjnie Niemcy (tutejsze ceny też jakby niemieckie). Znajduje się tuż przy granicy z Federacją Rosyjską, do której próbowaliśmy się dostać plażą. Byliśmy ok. 1 km od rogatek, gdy naszemu dzielnemu dwulatkowi odcięło prąd. Powrót z 15 kilogramowym ciężarkiem na rękach przez piasek, był mniej przyjemną częścią tej wyprawy.
Na zwiedzanie Nidy warto przeznaczyć cały dzień. Jest tu sporo do zobaczenia:
Mierzeja Kurońska - wydmy i plaże
W południowej części Nidy znajdują się największe w Europie wędrujące wydmy zwane Parnidis (lit. Parnidžio kopa), o unikatowych białych piaskach i wysokości 52 m. Na szczycie usytuowano zegar słoneczny i punkt widokowy. Wydmy mają niepowtarzalny charakter, a ich środowisko ulega ciągłej zmianie. Przez lata ich wysokość zmalała o ok. 10 m, a bezkresne piaski zaczęły porastać krzewy i drzewa.
Grzechem byłoby nie wspomnieć o przepięknych, szerokich i bardzo czystych plażach. Podczas gdy w naszej miejscowości wypoczynkowej mieliśmy do czynienia z mało komfortową choć niespotykaną w tych rejonach, kamienistą plażą (przy okazji odpędzając się od milionów much), tu zastaliśmy błogi spokój. W Nidzie swój kącik znaleźli również nudyści.
Dom Tomasza Manna w Nidzie
Dom niemieckiego pisarza Tomasza Manna (1875 – 1955), laureata literackiej nagrody Nobla odnajdziecie przy ul. Skruzdynės g. 17. Zmieniający się wizerunek mierzei, przyciągał coraz szersze grono turystów, w tym znane postacie. W roku 1930 Mann wybudował tu za honorarium z publikacji książki Buddenbrookowie, letni domek. Dziś jest tu Muzeum, poświęcone pamięci pisarza.
Kościół ewangelicki w Nidzie
Neogotycka świątynia, wybudowana w roku 1888, znajdująca się przy ul. Palmario 37. Niegdyś mieścilo się w niej Muzeum. Podczas spotkań poświęconych Tomaszowi Mannowi, w kościele odbywają się również koncerty.
Zabytkowy cmentarz Kurów w Nidzie
Jego powstanie datuje się na przełom wieku XIX i XX. Jest tu wiele historycznych pomników zwanych z litewskiego krikštas, rzeźbionych w drewnie. Większość z nich należy do litewskich protestantów, przedstawiają motywy zwierzęce (np. konie lub ptaki) a także rośliny czy serca. Chowano tu ludzi prominentnych, ale i postacie mniej znane, głównie rybaków i ich rodziny. Krikštas umiejscawiano z reguły przy stopach zmarłego, aby symbolizować drogę ducha do wieczności.
Latarnia morska
Domy rybackie
Wspominaliśmy już o historii tego terenu, codziennym życiu mieszkańców i ich tradycyjnym zajęciu. Kolorowe, pięknie odnowione domki rybackie, są pozostałością przeszłych czasów i świetnie podkreślają klimat Nidy. Obecnie powszechnie wykorzystywane jako pokoje gościnne.
Mierzeja Kurońska - czas wolny
A jakie inne atrakcje oferuje Mierzeja Kurońska? Oj, jest ich sporo. Na przykład… plac zabaw 🙂 Jeśli jednak jesteście już na to za starzy, to ciekawszą opcją będą rowery lub popularne ostatnio hulajnogi. Podczas spaceru promenadą, co rusz mijały nas stada użytkowników nowego środka komunikacji i trzeba przyznać, że to ciekawe rozwiązanie na poruszanie się po miasteczku. Dróżek rowerowych oraz miejsc do których dojedziemy wyłącznie jednośladami rzeczywiście tu nie brakuje i co ważne, są one ulokowane z dala od głównej drogi. To ogromny plus, biorąc pod uwagę, że jezdnia nie ma szerokości autostrady oraz pobocza.
Miłośnicy sportów wodnych również nie będą zawiedzeni. Żagle, kajaki, windsurfing, kitesurfing czy zwyczajne rowerki wodne są tu na porządku dziennym.
A może uczta dla uszu? Nie ma problemu. Od 2001 r. w Nidzie odbywa się Festiwal Jazzowy, przyciągający uznanych artystów. Pandemia przeniosła wydarzenie również do internetu (znak czasu prawda?), i wraz z 8 innymi scenami Starego Kontynentu stworzono projekt pn. We Europe. W okolicznych lasach organizowane są także koncerty muzyki elektrycznej, mające spore grono fanów, pomieszkujących w tym czasie w lokalnym campingu.
Więcej ciekawych miejsc wartych odwiedzenia w państwie ks. Giedymina znajdziecie tutaj. A skoro już kieliszki poszły w górę, to może warto dowiedzieć się czegoś więcej na temat tego, co zjeść i wypić na Litwie? Jest w czym wybierać
Zachęcamy do oceny i komentowania naszego artykułu.
To nieoceniona pomoc w tworzeniu nowych treści. 🙂